LİNUX KOMUTLARI NOTLARIM

LİNUX KOMUTLARI NOTLARIM

Linux komutlarına çalışırken aldığım notlar. Umarım sizede faydası olur.

Shell

Kullanıcı ile çekirdek arasında yer alır ve kullancıdan gelen komutarı yorumlayarak çekirdeğe iletir. Günümüzde en yaygın kullanılan kabuk bash kabuğudur.

• echo $SHELL sistemde kullanılan kabuk programını gösterir.
• echo $PATH shell bu kendisine komut geldiği zaman bu dizinlerde arar. Dizinler : ile birbirinden ayrılır. Eğer komutu bulursa çalıştırır. Bulamazsa hata mesajı verir. Ayrıca çaşıtırılabilir dosyalar /bin ve /sbin dizinlerinin altında bulurnur.
• Linux komutları küçük büyük harf duyarlıdır. Yani ping ile Ping ayrı şey değildir.

Yardım Alma

• help komutu linux komutları ile ilgili yardım almak için kullanılır.
• [komut] --help yada [komut] -h komutları ile bir komutla ilgili yardım alınabilir. ls --help gibi.
• man [komut] komutu ile bir komutla ilgili dökümana/klavuza ulaşılabilir. Klavuzdan çıkmak için q kullanılır.

Sistem Bilgisi

• lsb_release -a ile kullandığınız dağıtımla ilgili bilgi alabilirsiniz.
• dmidecode sistemle ilgili bilgi veren bir komuttur. Sudo yetkisi gerekir. --type parametresi ile belli bir şey ile bilgi alırken kullanırız.
  • --type system
  • --type baseboard
  • --type chassis
  • --type processor
  • --type memory
  • --type cache
  • --type connector
  • --type slot
• lshw donanım ile ilgili geniş bilgi almak için kullanılır. Bazı dağıtımlarda kurulu gelmeyebilir. Mesela kali linux da kurulu gelmiyor.
• Bir paket yok ise apt-cache search <paketAdi> komutu ile depolarda arama yapılabilir. Eğer depolarda var ise listelenecektir.
• Kurmak isterseniz apt-get install <paketadi> ile kurabilirsiniz.
• uname -a ile kernel ile ilgili bilgi alınabilir.
• fdisk Disk ile ilgili belgi alma ve disk üzerinde değişiklik yapmak için kullanılan bir komuttur.
  • -l disk bölümleri ile ilgili bilgi verir.
• uptime komutu sistemiz ne zamandan beri açık olduğunu gösterir.
• free sistemde kullandığımız bellek (RAM) miktarını gösterir.
  • -h --human insan için daha okunabilir. bilgi verir.
  • -m çıktıyı MB cinsinden verir.
  • -g çıktıyı GB cinsinden verir.
  • --help bu komut ile ilgili yardım almak için.
• cal komutu takvimi gösterir.
  • cal 1995 1996 yılına ait takvimi gösterir.

DİZİNLER

• pwd o an çalıştığımız dizini gösterir.
• ls Dizinleri ve dosyaları listelemek için kullanılır.
  • -l çıktığı daha ayrıntılı ve liste şeklinde verir.
  • -a '.' nokta İle başlayan gizli dosyaları ve dizinleride listeler.
  • ls [dizin] Belli bir dizini listelemek için dizinin yolu verilebilir.
  • -F Çalıştırılabilir dosyaları *, linkleri @ işareti ile gösterir.
  • -h Dosya boyutlarını daha okunabilir gösterir.
• cd dizin değiştirmek için kullanılır. parametresiz kullanılırsa ev(home) dizinine gider.
  • cd [dizin] belli bir dizine gitmek için.
  • cd .. bir üst dizine gitmek için. İki nokta .. bir üst dizini gösterir. Tek nokta . şimdiki dizini gösterir.
  • cd ../.. iki üst dizine gitmek için.
  • - son çalışılan iki dizin arasında geçiş yapmak için kullanılır.
• more Uzun çıktıları sayfaya sığacak şekilde boyutlandırır. Enter tuşu ile satır satır, space(boşluk) tuşu ile sayfa sayfa atlar. q tuşu ile çıkar.
• less more komutuna benzer. Fakat çalışma şekli farklıdır. Verinin tamamını aynı anda okumaz. Sadece göstermesi gereken kısmı okur. Bu yüzden daha performanslıdır.
  • f yada space bir sayfa aşağı.
  • b bir sayfa yukarı.
  • k bir satır yukarı.
  • j bir satır aşağı.
  • q çıkış için.
  • -N satır numarasını göster.

Bazı Pratik Bilgiler

• clear komutu terminali temizler. Aynı işi ctrl + L kısayolu ile de yapabiliriz.
• ctrl + U satırı temizler. bazen yanlış bi şeyler yazdığımızda uzunca backspace ye basmaktan kurtarır.
• ctrl + C çalışan komutu kesmek durdurmak için kullanılır.
• exit terminalden çıkmak için kullanılır. Aynı şeyi ctrl + D kısayolu ile de yapabiliriz.
• history komutu daha önce kullanılan komutları listeler. Daha önce kullandığımız komutlar ".bash_history" dosyasına kaydedilir. Bu dosya gizli bir dosyadır. history lomutuda bu dosyayı okuyarak listeler. Eğer bu dosyanın içeriği silinirse history komutu da çalışmaz fakat biz komutlar kullandıkça buraya kaydedilecektir.
  • history 20 son 20 komutu listeler.
  • -c terminalden komut geçmişini (.bash_history dosyasını) temizler.
• ![komutNo] ünlem işareti ile historykomutuyla listelenen bir komutun sırasını yazarak kullanabiliriz. mesela !242 gibi.
• Eğer son kullandığımız komutu tekrar kullanmak istiyorsak iki ünlem !! kullanırız.
• !k k ile başlayan son kullandığımız komutu tekrar çalıştırır.
• !ke 'ke' ile başlayan son kullandığırmız komutu tekrar çalıştırır. Komutun başını biraz hatırlıyorsak iyi bir seçim.
• echo $HISTSIZE ile kaç komutun saklandığını görebiliriz. Eğer istersek '.bashrc' dosyasının içinden 'HISTSIZE' değerini değiştirerek bu sayıyı değiştirebiliriz.

TERMİNALDE BİRDEN FAZLA KOMUT ÇALIŞTIRMA

Terminalde birden fazla komut çalıştırmak için && yada ; kullanılır. Mesela cd /var/log; ls komutu önce bizi '/var/log' dizinini götürür ardından dizini listeler. Aynı komut cd /var/log && ls şeklindede yazılabilirdi.

• > çıktıyı yönlendirmek için kullanılır. Çıktıyı bir dosyaya yazdırmak için idealdir. Dosyanın içeriğini siler sonra yazmaya başlar.
• >> Çıktıyı yönlendirir. Fakat var olan dosyanın içeriğini silmez. Devamına ekleme yapar.
• • < dosyanın içeriğini girdi olarak almak için kullanılır.
• || Eğer bir komut başarısız olursa diğer komut çalışır. lll || ls komutu için lll diye bir komut yok bu yüzden başarısız olacak ve ls komutu çalışacak.

AÇ KAPA REBOOT

Sistem çalışma seviyeleri yani runlavels. Linux başlatıldığında kernel belleğe yüklenir ve başlatılır, donanımlar taranır sürücü yazılımları yüklenir, root dosya sistemi mount edilir ve init programı başlatılarak sistem çalışır hale getirilir. Bunlar yapılırken runlevel ayarlanır.

Linux sistemlerde 7 farklı çalışma seviyesi vardır:

1. Hiç bir servisin çalışmadığı ve kapatma işlemlerinin başladığı seviye (halt)
2. tek kullanıcı seviyesi. Ağ servisleri çalışmaz. Sistem bakımı için kullanılabilir.
3. çok kullanıcılı çalışma seviyesi. ağ desteği yok.
4. Ağ destekli çok amaçlı çalışma seviyesi.
5. kullanılmaz. fakat kullanıcı tarafından özel olarak tanımlanabilir.
6. GUI nin çalıştığı seviye. Birçok linux dağıtımı bu seviyede başlar.
7. sistemi yeniden başlatma (reboot) seviyesi.

• init 0 sistemi 0. çalışma seviyesine getirir. yani sistemi kapatır.
• init 6 sistemi 6. çalışma seviyesine getirir. yani sistem reboot olacak.
• shutdown -h now sistem beklemeden kapatma işlemine başlar.
• shutdown -h now+10 sistemi 10 dakika sonra kapatır.
• halt bu komut sistemin kapanmasını başlatacaktır.
• reboot komutu sistemi kapatır.
• shutdown komutu parametresiz olarak kullanılırsa sistem 1. çalışma seviyesine geçer.

Hangi çalışma seviyesinde hangi servislerin çalıştırılacağı ile ilgili scriptler(betikler) /etc dizini altındaki rcX.d dizini içinde bulunur. Burada X yerine çalışma seviyesi ile ilgili rakamlar gelir. Örneğin rc5.d den kasıt 5. çalışma seviyesidir.

Bu dizinlerdeki dosyalar K veya S harfi ile başlar. K ile başlayanlar bu çalışma seviyesinde durdurulacak scriptleri, S ile başlayanlar çalıştırılacak servisleri belirtir. K ve S harfinden sonra gelen sayıya göre çalışma sırası belirlenir. Daha küçük değerli scriptler önce çalıştırılır. Bir çalışma seviyesine geçildiğinde ilk önce durdurma scriptleri daha sonra da başlatma scriptleri çalıştırılır.

SERVİSLERİN BAŞLATILMASI DURDURULMASI

Sistemdeki servislerle ilgili betikler /etc/init.d dizininin altındadır.

Servisleri başlatmak durdurmak için iki farklı yol var:

1. /etc/init.d/<servis> start|stop|status|restart
2. service <servis_adı> start|stop|status|restart

Debian tabanlı dağıtımlarda server programlarını kurmak için kullanılan tasksel isminde bi araç vardır. parametresiz girilirse konsol gui arayüzünü başlatır.

PROCESS (SÜREÇLER)

• ps komutu çalışan process leri gösterir. Bilgileri /proc dizinin altındaki gerekli dosyalardan alır.
  • -a bütün processleri gösterir. Arka planda çalışanlar dahil.
  • -e bütün işlemleri gösterir. Oturum işlemleri ve arkaplan işlemleri dahil.
  • -u işlemin kullanıcısını görüntüle.
  • --help komutla ilgili parametreleri gösterir.
  • aux çalışan process leri ayrıntılı olarak gösterir.
  • alx processleri ayrıntılı gösterir. aux den biraz farklı çıktı verir.
• top komutu süreçleri canlı olarak görüntüler. konsola dönmek için q tuşunu kullanın.
• pstree processleri ağaç yapısında gösterir.
• kill <pid> komutu ile processleri sonlandırabiliriz
  • -9 ile kullanılırsa süreci zorla durdurur.
• killall bir işleme yada servise ait bütün işlemleri durdurmak için kullanılır.

KULLANICI İŞLEMLERİ

• /etc/passwd dosyasında kullanıcı bilgileri bulunur.
• /etc/shadow dosyasında kullanıcı şifreleri bulunur.

Bir kullanıcı sisteme giriş yapmak istediğinde /etc/issue içinde bulunan mesaj ekrana yansıtılır. Login isteminden önce gösterilecek mesajlar burada tutulur.

kullanıcı adı girildikten sonra login programı çalışır ve parola bekler. Eğer parola doğru girilirse giriş yapar ve kullanıcı için tanımlanmış kabuğu (shell) çalıştırır.

• man login login programı ile ilgili dökümana ulaşmak için.
• sisteme her başarılı girişten sonra görüntülenen mesaj /etc/motd dosyasında tutulur.
• sisteme giriş yapmış ve hala sistemde bulunan kullanıcılar /var/run/utmp dosyasında listelenir. Bu dosya binary bir dosyadır. Sistem yeniden başlatıldığında yada açıldığında içeriği silinir.
• file <dosya> dosyanın türünü gösterir.
• strings dosya içindeki stringleri gösterir.
• last komutu ile en gon giriş-çıkışlar listelenir. Bu komut /var/log/wtmp dosyasını baz alır.

Sisteme yapılan bütün bağlantılar /var/log/wtmp dosyasında bulunur. bu dosya binary bir dosyadır.

kullanıcı ekleme silme

adduser ve useradd komutları ile sisteme kullanıcı eklenebilir.

Sisteme kullancı eklendiği zaman passwd shadow dosyalarına kullanıcı ile ilgili kayıt eklenir, kullanıcı için home dizini oluşturulur, kullanıcı için group oluşturulur ve bu grubun üyesi yapılır.

/etc/passwd dosyadına ait bir kayır AAA:x:1000:1000:,,,:/home/AAA:/bin/bash şeklindedir. İki nokta ile birbirinden ayrılır. AAA kullanıcının ismi, x eski sürüm linuxlarda kullanıcının parolasının hash hali (şimdi parolalar shadow dosyasında bulunur), 1000 kullanıcı numarasını, 2. 1000 ise kullanıcının grubunu, virgülle ayrılan yerlerde ise kullanıcıya ait diğer bilgiler, /home/AAA ise kullanıcının home dizinini, son kısım ise kullanıcının çalışacağı kabuğu belirtir.

shadow dosyasından bir kayıt:

AAA:$6$ttZw7OIi$LjmBdapfyNA6kKrXnAcF1xkjnmQCGcLN3hsNrwZmEZkNPAPmoRqD9KYF5TngV60FAlecJine.Qv5v28uO2p8z.:15944:0:99999:7:::

Bu kaydı incelediğimizde AAA kullanıcının adı, 2. bölüm kullanıcının şifresinin hash+salt halidir. bu bölüm $ işareti ile ayrılır. 1. ile 2. $ arasındaki değer hangi hash algoritmasının kullanıldığını belirtir.

• 1 ise MD5
• 2 ise Blowfish
• 5 ise SHA256
• 6 ise SHA512

2. ile 3. $ arasındaki değer salt değeridir. Sonraki ifade ise parolanın şifrelenmiş halidir.

• groups <kullanıcıAdı> kullanıcıya ait grupları gösterir
• passwd komutu parola eğiştirmek için kullanılır. Eğer parametresiz kullanılırsa o anki kullanıcının parolasını değiştirir.
  • passwd <kullanıcıAdı> belli bir kullanıcıya ait parolayı değiştirir.
• usermod kullanıcılar ile ilgili birçok işlem yapmaya yarayan bir komuttur.
  • usermod -L <kullanıcı_adı> kullanıcı hesabını kilitler.
  • usermod -U <kullanıcı_adı> kullanıcı hesabını aktif eder.
• who komutu sisteme bağlı kullanıcıları gösterir.
• whoami sisteme giriş ismi görünür.
• chage şifre parametrelerini gösterir.
• su <kullanıcı> bir kullacının kimliğine bürünmek için.
  • su - <kullanıcı> kullanıcının kimliğine bürünür ve o kullanıcının kabuğunda çalışır.
  • su su - şeklinde kullanılırsa root olarak çalışır.
• host adı yani bilgisayarın adı /etc/hostname dosyasında bulunur. Bu dosyanın içeriği değiştirilerek bilgisayarın adı değiştirilerbilir.
• exit komutu ile kullanıcının kimliğinden çıkabiliriz.
• userdel <user> komutu ile kullanıcı silinebilir. yani passwd ve shadow dosyalarındaki kayıtlar silinir.
  • userdel -r <user> komutu ile kullanıcının home dizinide silinir.
• deluser userdel komutu ile aynı işi yapar.

DOSYA VE DİZİNLERE ERİŞİM

dosyalar ve dizinler drwxrwxrwx şeklinde izin yapısına sahiptir. 1. harf dizinmi yoksa dosyamı olduğunu belirtir.

• d directory
• - dosya
• l link

Yetkiler is şöyle:

• r read oluma.
• w write yazma.
• e execute çalıştırma.

rwx rwx rwx şeklinde ayırırsak 1. rwx dosyanın sahibinin yetkileri, 2. rwx aynı grupta olan kullanıcıların yetkileri 3. ise diğer kullanıcıların yetkileri.

• chmod dosya ve dizin yetkilerini değiştirmek için kullanılır.
  • chmod <ugoa> <+=-><rwxst> <dosya/dizin> temel yapısı bu şekilde.
  • u dosya ya da dizinin sahibi
  • g dosya ya da dizin sahibiyle aynı gruptaki kullanıcılar
  • o diğer kullanıcılar
  • a herkes
  • + yetki ekleme
  • – yetki çıkarma
  • = yetki eşitleme
  • r okuma yetkisi
  • w yazma yetkisi
  • x çalıştırma yetkisi
  • s suid biti
  • t sticky bit
  • -R recursive yani alt dizin ve dosyalarada uygular
• aynı şeyi sayısal olarakta yapabiliriz.
  • r : 4
  • w : 2
  • x : 1
  • rwxrwxrwx = 777
  • rwx—— = 700
  • rwxr-xr-x = 755
• chattr dosyaya değişiklik yapmayı engelleyen bir komuttur. root kullanıcısı bile değiştiremez. Tekrar chattr komutu ile koruma kaldırılasıya kadar.
  • +i dosyayı değiştirilmez yapar
  • -i değiştirilemez dosyayı eski haline getirir.
• lsattr chattr ile değiştirilmiş dosya varmı kontrol eder.
  • -R recursive olarak tarama yapar.

Suit biti normalde yetkimiz olmayan bir işlem için geçici yetki almamızı sağlayan bir erişim bitidir.

PROGRAM KURMA KALDIRMA

İki farıklı paket yönetim sistemi var (debian dağıtımlarda). dpkg ve apt.

• dpkg Debian tabanlı dağıtımlarda kullanılan paket yöneticisi.
  • -i <paket> paket yani program kurmak için
  • -r <paket> paket kaldırmak için.
  • -i *.deb dizindeki deb uzantılı bütün paketleri kurar.
  • -s --status paket ile ilgili bilgi verir.
  • --info <paket> deb paket ile ilgili bilgi verir
  • --purge remove <paket> paketi konfigürasyon sosyaları ile birlikte kaldırır.
  • --purge <paket>
• apt apt-get repolardan paket indirip kurmak için
  • install <paket>
  • remove <paket>
  • update paket repolarını günceller
  • upgrade paketleri günceller
  • dist-upgrade dağıtımı yeni versiyona yükseltir.
  • autoremove artık kullanılmayan paketleri kaldırır.
  • autoclean indirilen paket cache dosyalarını siler.
• apt-cache search <paket> belli pakedi repolarda arar.
• apt-cache show <paket> paket ile ilgili bilgi gösterir

Hangi repolardan paketlerin indirileceği etc/apt/sourcest.list altında bulunur.

• main: debian ana paketleri.
• contrib : katkıcıların yardımıyla geliştirilen paketler.
• non-free : özgür olmayan paketler.
• deb-src : depodaki paketlerin kaynak kodunu ifade eder.

DİZİN OLUŞTURMA SİLME

• mkdir <dizin> komutu ile dizin oluşturabiliriz.
  • -p alt alta dizin oluştururken gerekli
• rm dosya yada dizin silmek için kullanılır.
  • -r recursive yani alt dizinleride sil demek
  • -ir silerken bana sor
  • -rf sorgusuz sualsiz sil hepsini sil
  • rm -rf / bilgisayardaki herşeyi silmek için kullanın. YANİ KULLANMAYIN :)

DOSYA İŞLEMLERİ

• cat komutu dosyadaki metni konsola yazdırır.
  • cat > metin.txt bu kullanımda dosya oluşturur ve konsoldan girdiğimiz metni dosyaya yazar. Yazma işlemini ctrl + D tuşuyla bitiririz.

• tac komutu dosyayı konsola yazdırır. Ama tersten.

• touch <dosyaAdi> dosya oluşturmak için kullanılır.
• echo ekrana yada dosyaya metin yazdırmak için kullanılır.
  • echo "metin metin" > dosya.txt
• tail dosyanın son kısımlarını görüntülemek için kullanılır.
  • tail -n 5 <dosya> dosyanın son 5 satırını görüntüler.
• head dosyanın ilk 10 satırını gösterir.
  • -n parametresi ile gösterilecek satır sayısı belirlenir.
• sort <dosya> bir dosyanın içeriğini sıralayarak gösterir.
  • -r <dosya> ters sıralamak için
• wc <dosya> dosyadaki satır, karakter, kelime sayısını gösterir.
  • -l satır sayısı.
  • -c karakter sayısı.
  • -w kelime sayısı.
• nl dosyayı satır numaraları ile yazdırır.

• pr dosya içeriğini sayfalara bölmek için kullanılır.

• od dosya içeriğini 8 sayı sisteminde gösterir.
  • -x 16 lık sayı sisteminde gösterir.
• tee <dosya> komutu yazılan ifadeyi hem konsola hemde dosyaya yazar.
• paste <dosya1> <dosya2> 2 dosya alır. bu dosyalardaki satırları ardışık birbirine ekler ve konsola yazdırır.

| operatörü komutun çıktısını bir sonraki komuta girdi olarak verir.

`` yani ters tırnak işareti arasındaki ifadeler komut olarak değerlendirilir.

• grep komutu dosyada belli bir metni arar.
  • -i büyük küçük harf ayrımı yapmaz
  • -n bulunan ifadenin satır numarasınıda gösterir.
  • -v aranan ifadenin olmadığı satırları göster.
  • -c satır sayısı kaç.
  • ^ ve \< satır başı için kullanılır. Satır başında ifade geçiyorsa. ^root gibi.
  • $ ve \> satır sonu için kullanılır. satırın sonunda ifade geçiyırsa. aaa$ gibi.
• cut dosyanın bazı satır yada alanlarını listelemek için kullanılır.
  • -d satırları hangi karaktere göre ayıracağımızı belirledik.
  • -f kaçıncı parçayı göstereceğimizi belirler.
• tr komutu dosyadaki belli karakterleri değiştirmek için kullanılır.
  • cat dosya.txt | tr a-z A-Z küçük harfleri büyük harf ile değiştirir.
  • -d çıktıya verirken belli karakterleri yok saymak için kullanılır.
• stat <file> dosyanın durumu hakkında bilgi verir.
• find Dosya ve dizin aramak için kullanılır.
  • -name 'dosyaadı' dosya adını belirtmek için kullanılır.
  • -size dosya boyutunu göstemek için.
    • k Kilobayt.
    • M Megabayt.
    • G Gigabayt.
  • -type Dosya tipini belirtmek için.
    • f dosya
    • d dizin
    • l link
  • -perm Dosya izinlerini filtreler.
  • -user soya sahibine göre filtreler.
• locate dosya aramak için kullanılır. Fakat arama işlemini kendi oluşturduğu veritabanı üzerinden yapar. Bu yüzden veritabanı düzenli olarak güncellenmelidir.

XARGS

Kendisinden önceki komuttan gelen çıktıyı sonraki komuta sırayla (tek tek) argüman olarak verir. Pipeline den farkı ise sunduğu extra parametreler ile daha fazla seçenek sağlamasıdır.

find / -name *.jpg -type f -print | xargs tar -cvzf fotolar.tar.gz komutu find ile jpg uzantılı dosyaları bulur. Xargs burada find komutundan aldığı çıktıyı sırayla tar komutuna gönderir ve tar komutu bu dosyalardan arşiv dosyası oluşturur.

DOSYA ARŞİVLEME İŞLEMLERİ

• tar komutu tar arşivleri oluşturmak için kullanılır.
  • -c create: tar dosyası oluşturulucağını belirtir.
  • -x extract: tar dosyasının açılacağını belirtir.
  • -t Tabel of contents: bir tar dosyasının iceriğinin listeleneceğini belirtir.
  • -v verbose: ayrıntılı çıktı almak için kullanılır.
  • -f tar dosyasının ismini belirlememize imkan sağlar.
  • -z arşiv dosyasını gzip ile sıkıştırır.
  • -j arşiv dosyasını bzip2 ile sıkıştırır.
• gzip gzip formatında dosyaları sılıştırır.
• gunzip gzip ile sıkıştırılmış dosyaları açar.
• bzip2 bzip2 formatında dosyaları sılıştırır.
• bunzip2 bzip2 ile sıkıştırılmış dosyaları açar.

DOSYA KOPYALAMA TAŞIMA SİLME

• cp <kaynak_dosyalar> <hedef/dizin/> dosya dopyalamak için kullanılır.
  • -i kopyalarken sorması için. aynı isimde dosya varsa onay bekler.
  • -r recursive. Dizinleri kopyalarken gerekli.
  • -b backup dosyası oluşturur.
  • -f işlemi yapmaya zorlar. Yani zorla yapar.
• mv <dosya> <hedef/dizin> dosya taşıma işlemi yapar. Yada dosyanın ismini değiştirmek için kullanılır.
  • -f force: taşima işlemini zorla yapar.
  • -n aynı isimde dosya varsa, üstüne yazılmasını engeller.
• rm dosya silmek için kullanılır.
  • -r recursive. dizin kopyalarden gerekli.
  • -f işlemi yapmaya zorlar. Yani zorla yapar.
  • -i silinecek dosyalar için tek tek onay ister.

LİNKLER

• ln komutu link oluşturmak için kullanılır. Kısayol bibi.
  • -s sembolink link oluşturmak için kullanılır. sembolink link dosyanın/dizinin yolubu referans olır. Bu yüzden dosyayı taşıdığınızda, ismini değiştirdiğinizde yada sildiğinizde sembolink link çalışmayacaktır.

ln komutunda s parametresi kullanılmazsa o zaman hardlink oluşturur. Bu dosyanın diskteki adresini taşır. Bu yüzden dosyayı sildiğinizde, ismini değiştirdiğinizde yada dosyayı taşıdığınızda hala dosyaya ulaşabilirsiniz.

KONSOL EDİTÖRLERİ

Nano

Terminal tabanlı basit bir editördür. Kullanımı kolaydır. Daha önce terminalden editör kullanmadıysanız nano ile başlayabilirsiniz.

nano dosya_adi.txt şeklinde dosya oluşturup hemen yazmaya başlayabilirsiniz. Dosya ismini vermedende çalıştırabilirsiniz fakat başta dosya ismini vermek daha pratiktir.

Bazı kısayollar:

• ctrl + G Yardım sayfasını görüntüler.
• ctrl + X Nano editöründen çıkar. Eğer kaydetmediğiniz değişiklikler varsa onay bekler.
• ctrl + O Doyaya değişiklikleri yazar.
• alt + U Geri al.
• alt + E İleri al.

Vim

Oldukça gelişmiş terminal tabanlı fantastik özellikleri olan bir editördür. Daha çok profesyönel kullanıcılar tarafından tercih edilir. Kullanımı nano ya nazaran daha zordur.

vim komutunu başlangıçta komut modunda başlar. Yazma moduna geçmek için i (insert) harfine basmanız gerekiyor.

Bazı vim komutları:

• :q vi editöründen çıkmak için kullanılır.
• :q! belgeyi kaydetmeden çıkmak için kullanılır.
• :w belgeyi kaydetmek için kullanılır.
• :wq belgeyi kaydeden ardından belgeyi kapatır ve editörden çıkar.
• :r bir dosyanın içeriğini imlecin olduğu konumdan itibaren dosyaya ekler.
• :! işareti vim editöründen komut çalıştırmak için kullanılır.
• :r !ls gibi bir komutla ls komutunun çıktısını dosyaya ekleyebilirsiniz.
• :n birden fazla dosya açtıysanız aralarında geçiş yapmak için kullanılır.

Ayrıca vim regex ifadelerle metin düzenlemeyede izin verir. Mesela :s/ben/sen/g ifadesi metinde geçen tüm ben yazılarınıs sen ile değiştirir.

NETWORK KOMUTLARI

• ifconfig Network yapılandırmasını gösterir.
  • ifconfig eth0 <ipadresi> <subnetmask> ip yi manual yapılandırma
  • -a Daha ayrıntılı çıktı verir. Bütün interface leri listeler.
  • eth1 up|down arayüz (interface) yi aktif yada pasif eder. Bu örnekte eth1.
• iwconfig kablosuz ağ bağlantısı bilgilerini gösterir.
• ping ping gönderme işlemi
  • -c 4 gönderilecek paket sayısını belirler. bu örnekte 4.
  • -f çok hızlı sayıda ping gönderir. root yetkisi gereklidir.
• traceroute Hedefa ulaşana kadar yolu gösterir. Icmp paketlerini kullanır.
• netstat ağ bağlantısı yönlendirme tablosu ile ilgili bilgi verir.
  • -a Tüm TCP ve UDP bağlantıları görüntüler.
  • -e Gelen ve giden paket sayısının istatistiklerini görüntüler.
  • -p Tüm bağlantıları PID numarası ve uygulama adına göre listeler.
  • -r ip yönlendirme tablosunu görüntüler.
  • -i interface tablosunu görüntüler.
  • netstat -antp
• whois whois sorgulaması yapar.
• nslookup domain ip sorgulaması yapar.
• dig domain ip ile ilgili ayrıntılı bilgi verir.
• host dns lookup işlemleri için basit bir komuttur.
• route yönlendirme tablosu ile ilgili bilgi verir.
• arp arp tablosunu görüntüler.
• wget terminal tabanlı bir indirme yöneticisidir.
  • -o <isim> dosyayı farklı bir isismle kaydeder.
  • -c yarım kalmış indirmeleri devam ettirir.
  • ––limit-rate indirme işlemine hız sınırı koyar.
• curl bir çok protokolü destekleten bir network aracıdır.